تاثیر زمان تهیه بستر بذر و تراکم بوته بر جمعیت علف¬های هرز و عملکرد چغندرقند

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر زمان تهیه بستربذر و تراکم بوته چغندرقند بر جمعیت علف‌های هرز و عملکرد کمی و کیفی چغندرقند در سال زراعی 88-1387 در مزرعه آموزشی-پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج انجام شد.  در این آزمایش تاثیر دو عامل زمان تهیه بستربذر (عامل S) و تراکم بوته چغندرقند (عامل D) به صورت کرت‌های خردشده نواری با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت.  سطوح عامل زمان تهیه بستربذر، شامل: (S1) کلیه عملیات آماده سازی زمین و تهیه بستربذر به طور کامل در پاییز سال 1387 و (S2) کلیه عملیات خاک‌ورزی و تهیه بستربذر در بهار سال 1388 بود که در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی اجرا شد.  چهار سطح تراکم بوته چغندرقند، شامل 65، 73، 81 و 99 هزار بوته در هکتار و چهار بخش هر نوار کاشت به صورت مربع لاتین تصادفی شدند.  هر کرت آزمایشی شامل شش ردیف کاشت چغندرقند به فاصله 50 سانتی‌متر از همدیگر و به طول 10 متر بود و بذر چغندرقند رقم منوژرم "رسول" به طور همزمان برای هر دو تیمار زمان تهیه بستربذر (پاییز و بهار) با دست کاشته شد.  نمونه‌برداری از علف‌های هرز بهاره به تفکیک گونه طی فصل رشد چغندرقند در شش مترمربع انجام و وزن تر و خشک آنها توزین شد.  نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر زمان تهیه بستربذر و تراکم بوته چغندرقند بر تراکم و وزن خشک علف‌های هرز و همچنین عملکرد کمی و کیفی چغندرقند معنی‌دار شد.  مقایسه میانگین ها نشان داد که تراکم و وزن خشک علف‌های هرز در تیمار تهیه بستربذر در بهار، 3-2 برابر بیشتر از زمانی بود که بستربذر در پاییز آماده شده بود.  با افزایش تراکم بوته چغندرقند از حدود 65 به 100 هزار بوته در هکتار، تعداد و وزن خشک علف‌های هرز کاهش معنی‌داری نشان داد.  نتایج مقایسه میانگین عملکرد کمی وکیفی چغندرقند در کشت همزمان چغندرقند در دو روش تهیه بستر بذر نشان داد که به علت کاهش علف‌های هرز در بستر آماده شده در پاییز، عملکرد ریشه با 18/48 تن در هکتار، عملکرد شکر با 3/8 تن در هکتار و عملکرد شکر سفید با 7/6 تن درهکتار نسبت به روش تهیه بستربذر در بهار به ترتیب 21، 26، 24 درصد افزایش نشان داد.  با افزایش تراکم بوته چغندرقند از حدود 65 به 100 هزار بوته در هکتار، عملکرد ریشه، عملکرد شکر و عملکرد شکر سفید نیز افزایش یافت.  به طور کلی، بر اساس نتایج این پژوهش مشخص شد که آماده‌سازی بستربذر به طور کامل در پاییز و کشت چغندر قند در اولین فرصت ممکن با تراکم 100 هزار بوته در هکتار می‌تواند یک روش تلفیقی موثر برای کاهش جمعیت علف‌های هرز و در نتیجه موجب افزایش عملکرد چغندرقند گردد.